عشق به ترکمن در کلام مرحوم ناز محمد پقه

کلیک : سایت مرحوم ناز محمد پقه  

ناز محمد پس از بیماری دراز مدتش هپاتیت- ب در شامگاه شنبه 23 شهریور 1381 به سفر دیار باقی شتافت ، از طرف سایت دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن این ضایعه تأسف بار را به جامعه فرهنگی کشور و تمامی ترکمنان جهان و بخصوص به خانواده محترمشان از صمیم قلب تسلیت گفته و آرزوی رحمت الهی بر آن سفر کرده از خداوند منان خواستاریم. به همین مناسبت طبق وعده ایی که در زمینه معرفی و آشنایی با این شاعر و روزنامه نگار داده بودیم، مصاحبه که در زمان حیاتشان با هفته نامه (گلشن مهر) در تاریخ 24 اسفند 78 انجام داده بود در این سایت برای شما عزیزان آورده شده است:

نازمحمد پقه شاعر، و روزنامه‌نگار ترکمن: من از سرزمین زیبا و خیال‌انگیز شعر تکان نمی‌خورم گفتگو از: علی جهانگیری گلشن مهر، شماره 12، 24 اسفند 78 از خودتان برای ما بگویید؟ شناسنامه ام می گوید زاده بهارم آن هم روز اول ماه فروردین و من می دانم که این حرف شناسنامه دروغی بزرگ و سخنی به گزاف است، به آن مأمور ثبت احوال هم می گویم: آخر پدر آمرزیده این زاده بهار که تو نوشته ای بسیار دلش می خواست که 38 پاییز و 38 زمستان را بهار ببیند ولی نشد که نشد. آن بهاری که مشتاق دیدارش بودم نیامد و من شاعر خزان زاده شدم و بهاری بودنم را باور ندارم. در روستایی بزرگ شدم که نامش شغال تپه است اما از شغالانی که عصر ها برای تفریح به دل روستا می آمدند و آزادانه گشتی می زدند و با اهالی چاق سلامتی می کردند، دیگر خبری نیست. از کارهای دنیا ، چوپانی ، مغازه داری ، معلمی ، مربیگری فوتبال و .. را تجربه کرده ام. تا به حال چه آثاری را به چاپ رسانده اید؟ اولین مجموعه اشعارم را با نام ( سویچک بولسانگ .. ) به معنای (دوستم می داری اگر ...) همزمان ب سالروز تولد  مختوم قلی فراغی  پدر شعر ترکمن انتشار دادم. این اثر شامل 100 قطعه رباعی برگزیده ام می باشد اما اگر هزینه های چاپ و نشر اینچنین بالا نبود شاید این مجموعه به 3 یا 4 جلد می رسید. علاوه بر این به دلیل علاقه ام به روستا مجموعه اشعاری را در حول و حوش مسائل روستا به نام  باغ احساس  که کاری گرد آوری شده از آثار شاعران خوب کشور بود منشر کردم و اگر توفیق یار باشد. طی سال جدید کتابی تحت عنوان  یادداشتهای فصل گرم  که ترجمه مجموعه یادداشتهایی است از شاعر بلند مرتبه ترکمنستانی کریم قربان نفس اف را به زیر چاپ خواهیم برد. در کنار چاپ این آثار به کار مطبوعاتی نیز می پردازم. کار مطبوعاتی را با نشریات سازمان جهاد سازندگی و مجلات جهاد روستا و صالحین روستا آغاز کردم و چند سالی با روزنامه های ابرار و اخبار بعنوان خبرنگار هنری و گزارشگر قلم زدم. تا قبل از توقیف شدن روزنامه زن بعنوان خبرنگار ویژه این نشریه در استان گلستان فعالیت می کردم و .... علل گرایش شما به ادبیات شعر چه بوده است و سبک و سیاق شعر خود را چگونه ارزیابی می کنید؟ پدرم که بخشی بود با آواز هایش و مادر بزرگم با قصه هایش مرا به سرزمین زیبا و خیال انگیز شعر بردند و من آنجا را موافق با روحیات خود یافتم و همانجا ماندگار شدم و دیگر هم قصد ندارم که برگردم . از شما چه پنهان نمی توانم شعر برای من امکان حضور در جایی را فراهم می کند که در آن درد هست، هجران هست. حزن و غم شادی و هر چه از این دست بسیار است و از همه چیز با شکوهتر در این سرزمین حضور پر رنگ عشق است و این عین زندگی است، من در اینجا هستم و خواهم بود وتکان هم نمی خورم اما در مورد سبک و سیاق شعر خودم بهتر است که دیگران در این باره اظهار نظر کنند ولی نکته ای که دراشعار خودم می توانم بگویم گریز از قالب گفتن اشعار است من برای شعرم قالب نمی سازم و تجربه شخصی دارم که هر شعر با قالبش می آید و اینچنین لست که عروس زیبای شعر آن طور که خود دلش می خواهد و با آرایه های دلخواه خود از راه می رسد و من این را ترجیح می دهم . بعد از سالها کار شعری قالب رباعی را که در شعر ترکمن نمونه هایی بسیار اندک دارد با ذوق خودم همراه می بینم و طی چند سال اخیر هر چه نوشتم ناخودآگاه در این قالب جلوه کرد ولی قالب کلاسیک را با ویژگیهای ثابت نمی توانم بپذیرم تازگیها هم نوعی دیگر از اشعار سایه به سایه با من می آید که برخی از دوستا به آن  هایکوی ترکمنی می گویند و اگر اینطور باشد من بسیار خوشحالم. جایگاه شعر ترکمن را چگونه ارزیابی می کنید و تأثیر فرهنگهای هم جوار با قوم ترکمن را بر این اشعار چگونه می بینید ؟ فرهنگ ، ادبیات و شعر ترکمن همیشه بر جایگاه شعر فارسی صحه گذاشته است و در این میان از یکدیگر متأثر شده اند. برخی از خاورشناسان رباعی را برگرفته از نوعی شعر ترکی می دانند و از طرفی دیگر مختومقلی  نیز در اشعار خود شخصاً از شاعران بزرگ پارسی همچون فردوسی ، حافظ ، سعدی و خیام نام برده است که بهترین شاهد برای شناخت و همدم بودن او با اشعار بزرگان شعر فارسی است. در دهه اول انقلاب شاعران ترکمن صحرا از جمهوری ترکمنستان تأثیر زیادی گرفتند و تا جایی پیش رفتند که در برخی موارد تمایز شعر شاعران ایرانی ترکمن از آثار شعری شاعران جمهوری ترکمنستان غیر ممکن می شد اما این تقلید و تأثیر کم کم رنگ باخت و اکنون شاعر ترکمن صحرا زبان خاص خودش را پیدا کرده است و می رود تا به مرز شکوفایی برسد. هر چند امروزه هم به شاعرانی که برای چند هزارمین بار ترکیب های کهن را درشعر کلاسیک ترکمن تکرار می کنندو بر می خوریم اما در چند سال اخیر نسلی از جوانان پر شور پیدا شده اند. که سعی در سنت شکنی و ایجاد فضاهای نو در شعر ترکمن دارند. این دسته از شاعران بدلیل آشنایی با شعر امروز ایران و جهان توانسته اند تا حدود زیادی شعر ترکمن را از حالت رکورد سابق در بیاورند که ترجمه اینگونه اشعار به مذاق اهل هنر و فارس زبانان خوش آمده است شابد در این حرکت فقدان نقد اصولی بر اشعار ارایه شده می باشد. و به همین دلیل گاهی دیده می شود که این حرکت جدید به دست جوانان نا آشنا به کژ راهه نیز رفته است ولی به شخصه معتقدم که این نوع شعر با حضور نمایندگان پر تلاش سیر صعودی خود را طی خواهد کرد و آینده ای روشن برای شعر ترکمن رقم خواهد زدو قالب های رایج در شعر ترکمن امروزه بسیار متفاوت و متنوع است. از قالبهای کلاسیک که به  قوشوق  معروف است گرفته تا غزل و چهار پاره و رباعی و در سالهای اخیر اشعاری با سبک و سیاق سپید و آزاد نیز ارایه شده است. در پایان به عنوان فردی که سابقه مطبوعاتی و نسبتاً موفقی را داشته اید از تأثیر مطبوعات و کتاب بر رشد و اعتلای فرهنگ جامعه بگویید؟ می دانیم که در سبد خانوار ایرانی جای اندکی برای کتاب و مطبوعات در نظر گرفته شده است و این برای کشوری مثل ایران با آن سابقه درخشان در تمدن و این انقلاب فرهنگی عظیم ، خوب نیست به نظر من تا زمانی که ما نتوانیم مطالعه روزمره را در برنامه خانوار ایرانی جای بدهیم هر گونه فعالیت فرهنگی عقیم خواهد ماند و تا زمانی که نتوانیم فرهنگ مردم را بسازیم هر گونه فعالیت سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی نتیجه دلخواه را نخواهد یافت. تیتراژ متوسط 2000 نسخه کتاب برای کشوری مثل ایران با 70 میلیون جمعیت پسندیده نیست ولی اینکه چه باید کرد آن را باید از مسوولان و کارشناسان فرهنگی پرسید/