تـرکـمـن لِر Türkmenler
وبـلاگـها و سـایـتـهـای تـرکـمـن هـاتـرکـمـن لِر Türkmenler
وبـلاگـها و سـایـتـهـای تـرکـمـن هـاگمیشان شهر خوبان شهر ترکمنهای مهربان
کلیک : گمیشان شهر خوبان
کارگاه طراحی قالب - قالبهای رایگان وبلاگ و سایت
ثبت حضور یک پرنده جدید برای اولین بار در ایران
در خلال سرشماری زمستانی پرندگان مهاجر آبی که از تاریخ 21/10/1385 در سطح کشور به مورد اجرا گذاشته شد در تاریخ 23 دی ماه 1385 ساعت 15.30 در تالاب بین المللی گمیشان حد فاصل سرمحیط بانی گمیشان از غرب، اراضی کشاورزی از شرق و کانال آبرسانی آلاگل به گمیشان از شمال یک قطعه غاز بارناکل با نام علمیBranta leucopsis در میان 80 قطعه غاز خاکستری توسط تیم بررسی کننده متشکل ازEdwin De Weerd ، Edwin Winkel ، رمضان علی قائمی، محمود شکیبا، وحید خیر آبادی، سیامک مسعودی زنجانی و محیط بان محمد رضا شکوری مشاهده، شناسایی و عکس برداری شد.
این پرنده دارای جثه متوسط و نسبتاً چاق، گردن کوتاه و کلفت، سر گرد و منقار کوتاه است. طول بدن 58 الی 71 سانتی متر و وزن آن 2010-1290 گرم می باشد. به واسطه سیاه بودن گردن و بخش های بالایی سینه، زیر تنه خاکستری- سفید، روتنه خاکستری همراه با رگه های سیاه و سفید، گونه و پیشانی سفید معمولاً با سایر پرندگان این خانواده اشتباه گرفته نمی شود. البته در حین پرواز و در فواصل دور تشخیص سفیدی گونه و پیشانی مشکل بوده و تنها از تضاد بخش های سیاه و سفید در ناحیه سینه شناسایی آن ممکن می گردد.
همه ساله با شروع فصل سرما از نواحی تولید مثل که عمدتاً مناطق صخره ایی و پرتگاههای بیوم تندرا ترجیحاً نزدیک آب واقع در قطب شمال بوده به طرف مناطق زمستان گذرانی خود با سیمای چمن زارهای کم ارتفاع نزدیک مناطق ساحلی کشورهایی همچون بریتانیا، اسکاتلند، ایرلند، هلند، مصر و شمال آمریکا مهاجرت می نمایند.
این پرنده اساساً گیاهخواربوده و از برگ، ریشه، دانه گیاهان خشکی و آبزی و حتی محصولات اراضی کشاورزی تغذیه می کند.
فصل تولید مثل آنها از اردیبهشت تا تیر ماه است. آشیانه ها به صورت کلنی و در مناطق صخره ایی و پرتگاهها با مواد گیاهی، خزه و گل سنگ ساخته می شود. معمولاً 5-4 عدد تخم گذاشته و به مدت 25-24 روز بر روی آنها می خوابد. جوجه ها قهوه ای مایل به خاکستری در قسمت بالا تنه روشن تر و در قسمت پایین تنه تیره تر می باشند. سن بلوغ این پرنده 2 و گاهی سه سالگی هم گزارش شده است.
بررسی های انجام شده در دهه 1980 نشان داد که جمعیت جهانی غاز بارناکل بین 95000-80000 بوده و در اثر اجرای برنامه های حفاظتی روند رشد ثابتی پیدا نموده است. همچنین در سال 1993جمعیت زمستان گذران آن در شمال روسیه و بالتیک و نیز هلند 176000 قطعه تخمین زده شد.
شایان ذکر است افزایش حفاظت از زیستگاههای تولید مثل این گونه در بسیاری از کشورها باعث بهبود وضعیت جمعیت آن در سالهای اخیر شده است.
مهندس آنا آخوندی، متولد سال 1313 در گمیشان هستند. دیپلم خود را در سال 1332 از دارالفنون تهران اخذ نمود و در همان سال وارد دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران شد و در سال 1336 دورۀ مهندسی راه و ساختمان را در این دانشکده به پایان برد و سپس دورۀ کارآموزی خود را در دانشکدۀ پلی تکنیک فرانسه و زیر نظر استاد ژان فراندون فرانسوی به اتمام رساند و سپس به ایران مراجعت کرده و در دانشکدۀ فنی و نیز دانشگاه امیر کبیر به تدریس مشغول شدند.
ایشان از سال 1340 تا 1380 به مدت 40 سال بدواً به عنوان هیأت مؤسس و مدیر عامل و سپس به عنوان رئیس هیأت مدیره در شرکت پارس کنسولت فعالیّت نموده و پس از سال 1380 نیز به عنوان سهام‌دار عمدۀ شرکت فعّال می‌باشند. وی در کارنامۀ حرفه‌ای خود سمت مدیر فنّی نشریۀ علمی ـ فنی سازمان برنامه و بودجه را نیز دارا می‌باشند.
اخیراً در روزهای 12 تا 15 مهرماه 1383 جامعۀ مهندسان مشاور ایران به مناسبت سی اُمین سال تأسیس خود از مهندس آخوندی به عنوان یکی از مهندسانی که در حرفۀ مهندسی مشاور از لحاض دانش، مدیریّت والا، تلاش، کوشش و خدمات دراز مدّت در عمران و آبادانی کشور برجسته بودند؛ تقدیر و تشکر به عمل آورده و تندیس و یادبودی را نیز به وی تقدیم نمودند.
مهندس آخوندی علاقۀ وافری به رشته‌های فنی دارد و در این خصوص می‌گوید: « از دورۀ دوم دبیرستان (شعبۀ ریاضی) علاقۀ شدیدی به ساخت و ساز داشتم ولی هنوز مفهوم دقیقی از مهندسی نداشتم. از طرفی دیگر چون در گذشته تلقی مردم از تحصیل فقط پزشکی بود، در وضعیت متضاد علاقه به ساخت خودم و تمایل شدید والدین به علم پزشکی قرار گرفتم. به همین دلیل در همان سالی که دیپلم ریاضی را در وضعیت بسیار درخشان اخذ کردم، دیپلم طبیعی را نیز با اطلاعات مختصر طبیعیات گرفتم. سپس در کنکور دانشکدۀ پزشکی، دانشکدۀ علوم ریاضی و دانشکدۀ فنی شرکت کردم و در هر سه نیز قبول شدم. سپس به والدین چنین وانمود کردم که در پزشکی و علوم موفق نشدم تا آنها را از خواستۀ خودشان منصرف کنم. نهایتاً تصمیم گرفتم که در دانشکۀ فنی که موفقیت من در آن هم درخشان بود، نام نویسی کنم».
او در سال اول تحصیل در دانشگاه روزهای پر تلاطمی را پشت سر گذاشت، زیرا که آن سال مصادف با وقایع 30 تیرماه و 28 مرداد 1332 بود و به همین دلیل نیز اوضاع سیاسی دانشکدۀ فنی بسیار متلاطم بود و حتی در آن سال بود که واقعۀ 16 آذر سال 32 در دانشکدۀ فنی رخ داد.
به اعتقاد او فارغ‌التحصیلان دانشکدۀ فنی متفاوت از دیگر تحصیل کردگانند:« دورۀ تحصیل در دانشکدۀ فنی من را بسیار منضبط و سمج بار آورده است، به خصوص در حل مسائل فنی. گواه اینکه همیشه مشکل‌ترین طرح‌ها را در شرایط بسیار سخت جوی بر عهده گرفته و آن را به ثمر رسانده‌ام. دانشکدۀ فنی، خدمات فنی توام با صداقت و امانت‌داری را به من آموخته و تقریباً در جامعۀ فنی به همین شکل ساخته شده‌ام. سایر فارغ‌التحصیلان دانشکدۀ فنی را که معمولاً در مؤسسه همکار من بوده اند نیز به همین شکل شناخته‌ام.
آخوندی در مورد ارتباط خود با دانشکدۀ فنی بعد از فارغ‌التحصیلی می‌گوید:« ارتباط من با دانشکدۀ فنی بعد از سالها فراغت تحصیل با تعصب کامل ادامه داشته و حتی در سال 1341 بنا به دستور رئیس دانشکده( مرحوم مهندس ریاضی) به عنوان کمک به تدریس در دانشکدۀ فنی مشغول شدم. بدین ترتیب در دانشکدۀ فنی درسی به نام طرح و حل مسائل اجرایی هیدرولیک اضافه شد.»
و دوباره اشاره ای به ویژگیهای فارغ‌التحصیلان دانشکدۀ فنی کرده و می‌گوید:« فارغ‌التحصیلان دانشکده در امور حرفه‌ای خود افرادی منضبط، موشکاف، جدی و کارا هستند. این عوامل موجب موفقیت آنها در کاری که به عهده دارند، می‌شود.»
وی تنها دو فرزند دارد، یکی پسر و یکی دختر. پسرش در نیویورک مشغول کارهای اقتصادی و مهندسی است و دخترش نیز در یکی از دانشگاه‌های فرانسه مشغول تدریس است. وی در حال حاضر با خانم خود در تهران زندگی می‌کند. در این راستا می‌گوید:« یادآور می‌شوم که صددرصد به فرزندان خود توصیه می‌کردم که تحصیلات بدوی عالی را در دانشکدۀ فنی به پایان برسانند. ولی با وجود این که هر دو فرزند من در رشته‌های خود دکترا دارند، به علت جو حاکم با وقوع انقلاب اسلامی و تعطیلی موقت دانشگاه‌ها، این آرزو برای من برآورده نشد.»
خاطرات فراوانی دارد، ایشان می‌گوید:« خاطرات بیاد ماندنی در دورۀ چهار سالۀ دانشکدۀ فنی بسیار زیاد است. بعضی‌ها فنی و بخشی سیاسی و یا شخصی است که یادآوری همۀ آنها میسر نیست. بعد از اعلام اسامی قبول شدگان کنکور که بر اساس حروف الفبا تنظیم شده بود. اولین کلاس عمومی قبول شدگان تشکیل شد، نحوۀ نشستن هم بر اساس حروف الفبا بود و اسم کوچک من انا است که معمولاً اسم خانم‌ها است. در اولین جلسه متوجه شدم کسانی که در طرفین من قرار گرفته بودند با حالت غیر عادی به من نگاه می‌کنند و به هم اشاره میکردند، شاید انتظار دختری را داشتند تا اینکه تحمل به پایان رسید و یکی از آنها از من پرسید که: ببخشید آقا ، شما در جای خود درست قرار گرفتید؟!
لازم به ذکر است که آنا در گویش ایلیاتی به معنی آدینه است.
ایشان به زبان ترکمنی نیز بسیار مسلط هستند و بصورت بسیار سلیس و روان صحبت می‌کند؛ بگونه‌ای که در هنگام صحبت کردن، بسیاری از اصطلاحات ترکمنی را بکار می‌بردند که این اصطلاحات منشاء قدیمی داشته و درک آنها نیز بسیار مشکل است. وی در عین حال علاقۀ شدیدی نیز به فرهنگ ترکمن داشته و به گفتۀ خود وی منزل ایشان با صنایع دستی و فرش‌های قدیمی ترکمنی تزئین شده و در کتابخانۀ خود نیز کتاب‌های بسیار قدیمی و نایاب دارد که کمتر کسی آنها را داشته و بسیاری از آنها را در سفرهای خارجی خود تهیه کرده است. وی در حال حاضر با صرف هزینه‌ای معادل 300 میلیون تومان و با نظارت خود مشغول احداث ساختمان بزرگی جهت ایجاد دبیرستان شبانه‌روزی دخترانه در گمیشان می‌باشد.
برگرفته از شماره 27 نشریه صبح صحرا دانشگاه تهران
·
-موقعیت نسبی
- همجواری نسبی با دریای خزر که امکانات وسیعی را جهت ایجاد اشتغال در اختیار ساکنین قرار می‌دهد.
گمیشان دومین شهری است در استان گلستان بعد از شهر گرگان دارای بافت قدیم می باشد . بافت قدیم گمیشان مجموعه ای از عناصر شهری است که بر اساس نیازهای اجتماعی و منطبق با اقالیم منطقه بوجود آمده است . ابنیه زیبا در بافت قدیم گمیشان ادامه سنت معماری و ساخت ابنیه دوره قاجار است .
این بناها در فرم کلی خود بیشتر تحت تاثیر عوامل جغرافیایی منطقه شکل گرفته اند نزدیکی به دریا و بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی با افزایش میزان نزولات جوی ، نزدیکی به مناطق جنگلی از جمله عوامل محیطی هستند که به نوعی معماری بافت قدیم گمیشان را تحت تاثیر قرار داده است . فرم شیروانی بنا ، سکو سازی ، بهره گیری وسیع از چوب از ویژگیهای برجسته معماری آن بشمار می رود . این بناها چند طبقه و مرتفع است . از جمله تزئینات بیرونی بنا می توان به تزئینات و قابهای پیرامون درگاه ها و پنجره ها اشاره کرد . قالب این تزئینات از جنس چوب و گچ بصورت برجسته ایجاد شده اند . سطوح کلی بنا عمدتا با گچ اندود و در برخی موارد با رنگ اندود شده اند . ترکیب در و پنجره های متعدد که بصورت قرینه در دو سوی ورودی ایجاد شده اند این تزئینات شگل جالب و دل انگیزی از معماری منطقه را معرفی می نماید .
بافت قدیم آن دارای چند محله است از آن جمله به محله خوزینیها ، محله مظفریها ؛ محله شیر محمدی ها ، محله شیروانی ها و محله مصطفائی ها اشاره نمود . در بافت قدیم آن ساختمانها به صورت منفرد و جدا از هم همراه با سایر متعلقات معماری از جمله آب انبار، انباری می باشند که اکثریت آنها به جز یکی دو مورد چوبی بوده و در دو طبقه با سبک معماری روسی اجرا شده و دارای تراسهای چوبی دور تا دور بنا در طبقات همکف و اول می باشند که نظیر آنها را در شهر بندری حسنقلی در کناره شرقی دریای خزر در خاک کشور ترکمنستان مشاهده نمود .
قبل از شکلگیری گمیشان به شکل امروزی حد اقل سه اثر مهم که قدمت آنها به قبل از اسلام می رسند در نزدیکی آن شهر وجود دارند که در بوجود آمدن شهر مخصوصا دیوار دفاعی بی تاثیر نبودند . از آن جمله به آثار کمش تپه جیک ، تپه کوره سو ( دوره تاریخی - اسلامی ) و دیوار دفاعی گرگان ( قزل آلانگ ) مربوط به دوره ( پارت و ساسانی ) اشاره نمود .
در خصوص شکلگیری گمیشان به شکل امروزی حرف و حدیث فراوان است ، آنچه ازقراین وشواهد بر می آید اینکه گمیشان به سال 1230 ه.ق در محل کنونی برقرار بوده است . بنا بر اظهارات آقای ستوده در جلد پنجم کتاب از آستارا تا آستارباد آمده است که موراویو در سال 1230 ه.ق به گموش تپه آمده و با مردم گموش تپه ( کمش دپه ) راجع به جزیره آبسکون سوالاتی کرده است . در کتاب تاریخ گرگان راجع به گمیشان آمده است .... ، که محمد علی شاه قاجار در سال 1911 میلادی مصادف با 1330 ه.ق از طریق راه آبی از خاک روسیه در خاک کمش دپه ( گمیشان ) پیاده.شده و دست به اقداماتی زده است . در همان سالها گمرک گمیشان دایر بوده و در سال 1334 ه.ق در زمان جنگ جهانی اول بسته شده است . همچنین قدمت تاسیس و سوابق ادارات مختلف از جمله تاسیس شهرداری انرا به سال 1273 ه.ق و یا به قولی به 1309 ه.ش و تاسیس اداره فرهنگ را به سال 1304 ه.ش می دانند . به هر حال قدمت گمیشان به شکل امروزی به زمان قاجار و پهلوی اول می رسد .
سطح کل مناطق مسکونی شهر حدود 157 هکتار می باشد که 53 درصد شهر را دربر گرفته است.
سرانه مسکونی نا خالص شهر 104/8 متر مربع می باشد.
منطقه ای که گمیشان ( کمش دپه ) در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر تامین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده است .و به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق گمیشان به دریای خزر وارد می شده است . مسیر قدیمی رودخانه گرگان در لبه جنوبی تپه " کوره سو " معروف به " کهنه گرگان " و ادامه آن به بنام " پرسی آقن " از وسط گمیشان گذشته و به دریای خزر می ریزد .
گمیشان در اوج شکوفایی جزیره آبسکون ، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی بوده است . در این اواخر نیز ناوداران ( کشتیهای چوبی بزرگ بادبانی )گمیشان با مراو ده کالای تجاری با دنیای خارج ادامه دهندگان راه آبسکونیان بوده اند و مردم آن با شهر های ساحلی شمال کشور از جمله بندر گز ، بندر انزلی و از طرف شرق با شهرهای استر آباد و جرجان و در آنسوی مرز با بنادر حسنقلی ، چلکن ، حاجی طرخان ، باکو مراوده داشته و داد و ستد میکردند . ( هنوز آثار خرابه های تاسیسات به نام گمرک خانه در 2 کیلومتری غرب گمیشان موجود می باشد )بطور کلی گمیشان ( کمش دپه ) در تاریخ معاصر ایران نامی آشنا برای مردم ایران و شوروی سابق بوده است .
محمد علی قورخانچی صولت نظام به سال 1320 ه.ق در گزارش خود چنین می نویسد : طایفه جعفر بای ساکن گمیشان از حیث پاکی و تمیزی و ثروت نخستین طایفه یموت است ... از حیث میل و لباس خیلی خوبند و همه صبحها خودشان را با صابونهای معطر شسته و در زمستانها با گالش و پوتین و نیم پالتو راه می روند ...... بازارشان رواجی دارد و همه قسم اقمشه روسی ، خرازی و سماور و ظروف حاجی طرخان و قند و چای به فروش می رسد . و همچنین در سفر نامه رضا خان به مازندران راجع به گمیشان می نویسد .... میان اهالی گدایی و سئوال عیب است . در این قریه هیچ گدایی دیده نمی شود .
-حد اقل مطلق درجه حرارت مربوط است به بهمن ماه سال 1371 با 4/5- درجه سانتی گراد.
-حد اکثر مطلق درجه حرارت مربوط است به تیر ماه سال 1374 با 48 درجه سانتی گراد.
-متوسط حد اقل درجه حرارت 9/67 در دی ماه است.
-متوسط حد اکثر درجه حرارت28/95 در مرداد ماه است.
-باد غالب از غرب به شرق و سرعت آن در شدید ترین حالت 3/22 متر بر ثانیه بوده است.
-بارندگی در گمیشان بین 634/6 میلی متر (سال 1357) و 421 میلی متر (سال 1376) در نوسان بوده است.
بنا های چند طبقه ای که حتی یک میخ هم ندارد
درشهرگمیشان ساختمانها وبناهای قدیمی وجود دارد که برخی ازآنها سه طبقه وبسیاری نیزدوطبقه می باشداغلب این ساختمانها تماما ازچوب والوارهایی که ازشوروی سابق وارد میشده بناگردیده ودرساخت آنها معماری خاصی اتاق بکاررفته است . اتاقهای تودرتو ، دالانهای موجود وشومینه های اتاقها در این ساختمانها منحصر به فرداست.وحکایت ازکارمهندسی و کارشناسی این بناها دارد. یکی ازبناهای موجود و درحال حاضر مسکونی،ساختمان متعلق به عطاحاجی میباشدکه معماران این بنای بنا قدیمی: مرحوم تویلی دوجی ، قجر وآمان یمریق بوده اند . پای صحبت یکی از ریش سپیدان محل نشستیم واز این بنا ها پرسیدیم .
این ساختمانها که تماما از چوب ساخته شده و بوسیله کارهای خراطی از میخ استفاده نگردیده مربوط به قشر خاصی نمی باشد بلکه هر کس که توان ساخت آن را داشت اقدام به ساختمان سازی میکرد .طرح ونقشه آنها مثل ساختمانها ی امروزی نقشه کشی نمی شد بلکه استادان معماری وجود داشت که با الهام از ساختمانها ی شوروی سابق و تحربه های که در این زمینه کسب کرده بودند وبر اساس سلیقه و نظر خود آنها را معماری می کردند .
واز چوب ها و الوارهایی که توسط کشتی ها ی تجاری که در کنار بندر گمیشان لنگر می انداختند وبا ماهی وخاویار توسط تجار گمیشانی مبادله می شدند ، ساخته شده است کار ساختمان عطا حاجی حدود4 سال طول کشید ووسایل آن با توجه به موقعیت آن زمان گران بود.موقعیکه سربازان وقشونهای مملکت درگمیشان اقامت داشتندازتعریف وتمجیدهای سربازان ، پادشاهان دوره های مختلف به بازدید و اقامت دراین ساختمانها علاقه نشان میدادندکه ازجمله آنها محمدشاه قاجار و رضاشاه که به گمیشان آمدندودراین ساختمانها اقامت کردند . درکناراین ساختمانها ، بناهای کوچکتری نیز ساخته می شدندکه بصورت انباری وآشپزخانه استفاده می شدند و بعضا انبارهای طویلی نیز که تماما آن هم ازچوب بوده ساخته می شده است . اما امروزه بعلت بلا استفاده بودن ، تخریب شده وکمتر اثری ازآنهاباقی مانده است . بنابه گفته اهالی منزل عطاحاجی صاحب این بنای قدیمی این بنا مرحوم قلیچ قربان بوده که بعداز فوت آن مرحوم ،صاحبان بعدی ، بارها اقدام به تخریب آن نمودند و خواستندساختمان جدید بنا نمایند . اما دولت مخالف نموده واجازه تخریب را نداده و بعنوان آثار باستانی مورد توجه دولت بوده است
وساخت شومینه این ساختمانها هم توسط مرحوم دوجی که یک فرد با خدایی بود و ساده زیستی را سرلوحه زندگیش قرارداده بود صورت گرفته و ایشان هم بدلیل اینکه آن زمان رفت وآمد با کشورهمسایه شوروی زیاد بود از ساختمانهای آنها الهام گرفته است.
(( تالاب گمیشان گنج بلا استفاده مانده))
تالاب گمیشان درغرب دشت ترکمن،حاشیه شرقی دریای خزر ، واقع شده است . مساحت آن درحدود 30000هکتار برآورد شده است . ازقدمت این تالاب اطلاعاتی دقیقی دردسترس نیست اماباتوجه به این که سطح آب دریای خزردرزمان سلطنت سومین شاه خوارزم بقدری پایین بودکه از تالاب انزلی چیزی جزبستری ، بیش بجا نمانده بود و با توجه به زمان سلطنت استرکه بین سالهای125تا155قمری درزمان فرارسلطان محمد خوارزم شاه به جزیره آبسکون درسال716قمری می توان نتیجه گرفت که ازآن سالها به بعد با افزایش آب دریا د راین منطقه تالاب ایجاد شده است تالاب گمیشان علاوه برارزشهای اکولوژیکی ، تفریحی و اقلیمی و آموزشی که دارد درحفظ مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز اهمیت بسزایی دارد . درضمن باتوجه به فقدان ارزش کشاورزی اراضی این منطقه، تالاب گمیشان یکی از منابع تامین مالی اهالی محسوب می شود ازویژگی های منحصر به فردی که تالاب گمیشان دارد اکوسیستم کم نظیرآن است که درآن می توان از انواع ماهیان ، سخت پوستان ، نرم تنان ، دوزیستان ، خزندگان و پرندگان نام برد . همچنان پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان درحال انقراض و نادرجهان می باشد
