نی لِسین ! صحر ا میزدا کؤپ حادیثا بولیپدیر چا غا ، اِ نه اؤدلا رینا یانیپ دیر گؤزلئر گؤریپ ، اول زماندان دؤشینیپ ماغتیم قلی ناصیحات لار یا زیپ دیر کیم اوکیپدیر ؛ کیم دوشینیپ یازیپدیر کیم ایلی نینگ آجی سیرین بیلیپ دیر کیم اوقیپ دوشین مَنی کعبه تاپان دوستلارا ماغتیم قلی نگ نا صیحاتی نی لِسین شیله یاغدای ایلی میزدن گئچیپ دور هر کیم بولسا بیر طارا پا چا پیپ دور یاغا سالان پیشمه چؤره ک پیشیپ دور هِر تاراپ دا بلبل سِسین ساچیپ دور کیم ایلینی قارا تام دان آتیپ دور کیم اؤزینی هر کیم لیگه ساتیپ دور اِ شیتمه یان سسِسیز قالان دوستلارا ماغتیم قلی نگ نا صیحاتی نی لِسین باردیم یانان دوستلاریمینگ یاننا با ستی منی اودلار توتان جاننا توتدی منینگ بوزا دؤنِن اِلیمی سالدی مِنی سِسیز قالان باغینا سؤز لِر بیلِن هِر بیر کیشین زار اِتدی هِر باقیشدا جان دؤره دی جانیما ایل سؤزینی اشیت مِجِک دوستلارا ماغتیم قلی نگ ناصیحاتی نی لِسین قوشغی : رشید آهنگری دان ترجمه : خسته ام من از راه رفتن خسته ام من از سخن گفتن و سخنور خسته ام من از راهِ خسته، خسته ترم من از دنیای بی رسم و نشان، خسته ام به نام و نشان دوست، دوستی نوشتم به رسم خدایان، بنده گی ساختم به آوای اجداد، جدی دگر ساواندم ولی باز هم من از جدم خسته ترم به یاران نی سرودم، به میخانه می سپردم به هر آنگاه که گه سروشش بود، جملگان شدم آنجا که جایش بود، بسان جای پایش شدم که افسوس منم باز همان خسته دلان دلبر شدم. بمن آموختند که سیر عشق از دل برآید بمن گفتند که نامت بجان عشق به پرواز برآید برآن شد دلبری دل شکن و دلقمر از جان و دل بسرود که افسوس منم باز منم خسته تر از دل شده ام. بر من و مای یکتا از دل و دلبر بگویند تو را چه که از من وتو، مای یکتا بسازند در کاسة کوزه، نه از تر، که به دل، شراب بریزند ولی باز منم که از من و تو به دلدادگان خسته ترم. به فریادم نه تو که من از تو بشنیدم سخن به سرود عشق نه از عشاق بشنیدم به دوستی نه از دوست داشتن بشنیدم که با ز منم سخن از تو و از ما به شنیدن خسته ام. من از دریای بی آب از تشنه گان بی تاب خسته ام من از فصل بی سرشت از تابش بی طپش خسته ام من از رؤیای دلبستن به کام نیستی رسیدم در این راه باز منم که از زندگانِ بی رمق خسته ترم از خودم بیگانه تر کس نیافتم که از بیگانه گی خسته ام از دل سپردن بر تن بی روح مستان خسته ام آفتی بر تن نشست و دل به خاموشی گریخت بار الاها این منم از بندگی در باغ پستان خسته ام. از: رشید آهنگری آیریلدیم بولبولم، آهی ـ زار چکیب تأزه گلزاردان آیریلدیم گؤزدن قانلی یاشیم تؤکوب اول سئور یارادان آیریلدیم یارا یاراشار سرمه‌چه صفاتین سؤیله‌ره‌م نئجه لبی شکر آغزی غنچه زلفی قارادان آیریلدیم شیرین جاندا یوخدور طاقت جبری آنین جانا راحت قاشلاری فتنه‌لی آفت چشمی خونخواردان آیریلدیم آیریلدیم غنچه گولومدن سیاه ساچلی سنبولومدن خوش آوازلی بولبولومدن شیرین گفتاردان آیریلدیم ده‌لی کؤنلوم آرزیمانی کلی گؤزللرین خانی سککیز جنتین بستانی باغچالی باغدان آیریلدیم ائللری وار دینلی ـ دینلی ساویق سولو ، تر اؤلنلی ائلی گوکلان، آدی منگلی نازلی دلداردان آیریلدیم مختومقلی عاشق مستان باغلادیم شانینه دستان منزلگاهی باغ و بوستان آلمالی ناردان آیریلدیم 
تورکمنین (هجایی 4 + 4 + 3 بر وزن منظومه‌ی حیدربابایه سلام) جیحون‌ایلن بحر خزر آراسی چؤل اوستوندن اسر یئلی تورکمنین گول غونچه‌سی قره گوزوم قره‌سی قره‌داغ‌دان انر سئلی تورکمنین حق سیلامیش واردیر اونون سایه‌سی چرپیشار چؤلونده نری ـ مایه‌سی رنگ برنگ گول آچار یاشیل یایلاسی غرق اولموش رئیحانا چؤلو تورکمنین آل یاشیل بوره‌نیب چیخار پری‌سی قوخویوب برق ویرار عنبرین ایسی بگ توره آق سققل یوردن یئیه‌سی گؤرن توتار گؤزل ائلی تورکمنین اول مردین اوغلودور مرددیر پدری کور اوغلو قارداشی سرخوش‌دور سری داغدا ـ دوزده قووسا اووچولار دیری آلابیلمز یولبارس اوغلو تورکمنین کونول‌لر اوره‌کلر بیر بیلیب باشلار دارتسا یاغین ویرار تورپاقلار داشلار بیر سفره‌ده طیار قیلینسا آش‌لار گوتورولر اول اقبالی توکمنین گؤیول هاوالانار آتا چیخاندا داغلار لعله دؤنر قئیه باخاندا بال گتیره‌ر جوشوب دریا آخاندا کسیلمز میوه‌سی ـ بالی تورکمنین غافیل قالماز دؤیوش گونو خوار اولماز قارغیشا نظره گرفتار اولماز بولبولدن آیریلیب سولوب سارالماز دائم عنبر ساچار گولو توکمنین تیره‌لر قارداش‌دیر اروغ یاریدیر اقبال‌لر ترس‌گلمز حقین نوری‌دیر مردلر آتا چیخسا ساواش ساریدیر یاو اوستونه یاو‌دیر یولو تورکمنین سرخوش اولوب چیخار جگر داغلانماز داشلاری سیندیرار قولو باغلانماز گؤزوم غیره دوشمز گؤیول اگلنمز سؤزلر مختومقولو دیلی توکمنین یوسف دئیه ـ دئیه من یعقوبم آهی ـ زاری چئکه‌م یوسف دئیه ـ دئیه گؤزلریمده‌ن قانلی یاشی تؤکه‌م یوسف دئیه ـ دئیه فلک آغلار گؤزیاشیما نه سودا دوشدو باشیما مجنون اولوب داغ باشینا چیخام یوسف دئیه ـ دئیه هر طرفدن چؤلکه ـ چؤلکه بولوت اوینار کؤلگه کؤلگه اون‌ایکی داغ یئددی جؤلگه سؤکه‌م یوسف دئیه، دئیه گئتدی یوسف گلمز خبر دوروب آغلارام هر سحر قالا ـ قالا، شه‌هه‌ر ـ شه‌هه‌ر سؤکه‌م یوسف دئیه ـ دئیه مگر یوسف دوشدو چایا جمالین دییب باخام آیا عراق زمین، کربلایا باخام یوسف دئیه ـ دئیه حسرتیمه فلک آغلار عاشق اولدو دیل‌سیز زاغ‌لار فرهاد اولوب بؤیوک داغلار یئخام یوسف دئیه ـ دئیه اؤته‌ر ایام دؤنه ـ دؤنه گئچر بو جان یانا ـ یانا ائرته، آخشام، آیا ـ گونه باخام یوسف دئیه ـ دئیه یوسف گزه‌ر دیلدن ـ دیله شیدا اولوب چؤلدن ـ چؤله سوراغ سالیب ایلدن ـ ایله چیخام یوسف دئیه ـ دئیه مختومقولو دوست اوزوندن دورماز یاش آخار گؤزوندن بولبول اولوب یار سؤزوندن اوخام یوسف دئیه ـ دئیه خوش‌قال گؤزه ل شیرغازی شیرغازی نام مدرسه‌ای است که مختومقلی سالها در آن درس خوانده است و این شعر را هنگام رفتن از مدرسه به پاس و یاد سا‌ل‌هایی که در آن سکونت داشته است سروده. یورد ائیله‌ییب اوچ ایل یئدیم دوزونو گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی اؤتوردوم قیشینی، نوروز ـ یازینی گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی حق‌دن بیزه بویروق باغلی‌دیر بیلیم سنده تعلیم آلدی آچیلدی دیلیم گلسین دئییب قرار اول «گر‌کز» ائلیم گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی سلجره‌ره‌م ایندی آقی قارا‌نی دوست رقیب قارداشیم حقی یارانی اوخودوم قوتاردیم کتاب قورآنی گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی عقلیم قیسقا وئردی کاسام قاینادی جگر تلواس وئردی گووین اوینادی دولانماق هوسی منی قویمادی گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی جوشغون اوره‌گیمده موج وئرار یاتماز قاینار غضبلنر هئچ لایه باتماز علم تعلیم آلان سنی اونوتماز گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی پیمان دولمای گلسک طاقت ائتمایین پنهان ظاهر قیلماز عقیل گئتمایین باد‌پای آتلانیب سیر ائتمایین گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی قوم گؤلونه گیرسه‌م غواص اوزه‌ره‌م بی‌حسرت یایناییب[اویناییب] بی‌غم گزه‌ره‌م دهان ایچره عسل زبان ازه‌ره‌م گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی کامل اولوب سرانجاملیق قیلمیشام مشقت‌له اول پدردن قالمیشام کعبه‌مدن آیریلیب جدا اولموشام گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی قصب‌دا سای گؤزله‌ییب کمانا دوشدوم نیسان قویدو عمان قاینادیم جوشدوم خوش‌قال بوگون جیحون بحریندن آشدیم گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی مختومقولو تاشلاب گووین جفاسین سئلادی پیرینی ملا صوفی‌سین دائم اونوتمارام قیزیل قاپی‌سین گئده‌ر اولدوم خوش‌قال گؤزه‌ل شیرغازی ناموس‌ایله عارایله دیرناغی دمیردن، تالانچی دونیا! ایشین یوخدور ناموس‌ایله عارایله جور و جفاسی چوخ، یالانچی دونیا قویمازسان گزمه‌گه یاری یارایله محبّت اووجوندان یار بیر گول دئسه حاجتینی ایسته منده‌ن آل دئسه بیر گون دوردون، بیر گئجه هم قال دئسه قدم قویسام آیاق یئرینه سر‌ایله اسدیکجه اوج ائدر دونیانین یئلی قصد ائدسه، قورودار دریای نیلی بیرگونده اسریدیب مست ائده‌ر فیلی بیر گون ده نیست ائده‌ر پشه پرایله زمین‌نین اوستونده داغلار چئکرسن تماشاگر اولوب کسه چیخارسان هر نه واردئ بیر وجه‌ایله ییغارسان جلگه‌نی سیل‌ایله، داغی قار‌ایله تلموروب دادائتسه قولاق توتمازسان آغلاییب یاش توکه‌نه رحم ائدمز‌سن جان متاعین آلسان قاییدیب ساتماز سان یئنه دونوب آلماق اولماز زرایله لیلی اوچون نه جور ائتدین مجنونه ظالیم! انصاف ائله بو ناحق خونه گونده قیرخ آت بزییب وئردن قارونه عیسی میدار وئردین تکجه خر‌ایله مختومقولو آیدار: ایشین تالان‌دیر بو نوبت چوخ‌لاردان گلیب گئدن‌دیر اعتباین یوخدور سؤزون یالان‌دیر دوست قویمادین یکسان ائتدین یئر‌ایله پروانه اولدوم ایندی عشق آتشینه دوشدوم، پروانه اولدوم ایندی شوقون کؤزونه کویدوم، بریانه اولدوم ایندی جسمیم کبابه دؤندو گریانه اولدوم ایندی گنج ایسته‌ین‌لر گلین!? ویرانه اولدوم ایندی آیریلدیم اغیارلاردان بیگانه اولدوم ایندی چیخاردیم باشدان ایندی، دنیا هواسین مطلق نه فرشه آیاق باسدیم، دولان، اؤزونه باخ کول اولوب یئله ساوریل، اول گذره جانین یاخ لازم الدو اوخوماق «انا الحق» و «من الحق» می ایچیب می‌خانه‌دن مستانه اولدوم ایندی دونیا مندن هزل ائتمز، من هم بهره آلمارام اودوم اوتگور دردیم چوخ، خوش‌وقت اولوب گولمه‌ره‌م آغبر بها عالمی، آلتی پولا آلمارام دوست هانسی، دوشمن هانسی، فرقین ائده بیلمه‌ره‌م هئچ کیمسه آنماز حالیم عیانه بیلدیم ایندی بیر مقامه توش اولدوم، فکر اوندا فکره باتدی جان اوندا جاندان اولدو، اِسسیندن گئدیب یاتدی جسد یولدا یوخ اولدو کؤنول اؤزون اونوتدی عشق قوشون یئغیب گلیب عقل ملکین داغیتدی تالانه وئریب عقلیم دیوانه اولدوم ایندی مختومقولو، هر زمان نئلیه‌یین اولمای گریان فکر لایینه باتدیم چیخا بیلمز من بیر یان گؤوره خراب تن تراب کؤنلومون شهری ویران جان، جسد‌دن آیریلیب، عقلدن قالدیم عریان ایش گلدی باشا دوشدو مردانه اولدوم ایندی دوشن گونلریم دوققوز آی یاتمیشام آنام قارنیندا گؤز آچیب دونیایا دوشن گونلریم دؤرت آیاغا گزدیم آنام الینده سککیز آی‌دا هم گولوشن گونلریم بیریمده بیلمدیم یاخشی یامانی ایکیمده تانیدیم آتا ـ آنانی اوچ یاشیمدا تانری وئردی زبانی دؤرت یاشیمدا داش آتیشان گونلریم باشیمی اؤتوردوم باهار ـ یاز ایلن آلتی یاشدا قاوالاشدیم باز ایلن یئددی یاشدا ایشیم اولماز قیزایلن سککیزیمده دیشم دوشن گونلریم دوققوزومدا وئردیم تانری سلامی اونومدا بوینومدا حقین کلامی اون‌بیریمده توتدوم دوات قلمی اوخوب ـ اوخوب معنی سئچن گونلریم اون‌ایکیم‌دن گئتدیم اون‌اوچ یاشیما اون‌دؤردومده اثر وئردی باشیما اون‌بئشیمده قیزلار گیردی دؤشومه اون‌آلتیمدا قایناب جوشان گونلریم ایگیرمیمده مستان ـ مستان گزردیم یئیرمی‌بئش‌ده غنیم اوخون دوزردیم اوتوزومدا آت‌لار مینیب اوزردیم اوتوزبئش‌ده ترس ساواشان گونلریم قیرخیمدا قویولوب کاسام دولموشام اللیمده الیمه تسبئح آلمیشام آلتمیشیمدا پیره مرید اولموشام پیغمبر یاشینی یاشان گونلریم یئتمیشیم‌ده آغری اندی دیزیمه سکسانیم‌‌دا غبار اندی گؤزومه دوغسانیم‌‌دا هوش قالمادی اؤزومه عقل هوش‌دان جدا دوشن گونلریم یوز یاشا یئتیرمن آلارلار جانین اوزادیب قویارلار بیچرلر دونون مختومقولو همراه اولسا ایمانین جان جسد‌دن آیری دوشن گونلریم | 
